اتصال روستاهای دورافتاده به اینترنت با تشویق بخش خصوصی میسر می‌شود
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از برنامه‌ریزی برای اتصال روستاهای باقی‌مانده طبق برنامۀ ششم توسعه به شبکه پرسرعت اینترنت تا پایان سال خبر داد، هرچند اعلام کرد این کار تا حدودی با دشواری همراه است. اما چرا 20 درصد روستاهای باقی مانده برای اتصال اینترنت مشکل دارند و اینکه اینترنت پرسرعت چه نقشی را در توسعۀ اقتصاد روستاها دارد. کارشناسان حوزۀ فاوا دراین‌باره به «ایران» می‌گویند.
• دسترسی روستاییان به بازار جهانی
عادل طالبی استراتژیست کسب‌و‌کارهای آنلاین معتقد است که دسترسی به اینترنت حق تمام مردم حتی روستاها است و دولت باید با یافتن راه‌حلی، 20 درصد باقی‌ماندۀ روستاییان را به اینترنت تجهیز کند و با این اقدام سبب کاهش شکاف دیجیتالی و برابری و عدالت شود.
طالبی با بیان اینکه دسترسی به اینترنت راهی برای ایجاد اشتغال و عامل مهمی برای مهاجرت نکردن مردم از روستاها است، گفت: پلتفرم‌های شناخته‌شده‌ای مانند جاجیگا، پونیشا، باسلام، کشمون و... هم‌اکنون در کشور وجود دارند که به علت دسترسی روستاها به اینترنت فعال شده‌اند و محصولات روستاییان را به دست مصرف‌کنندگان نهایی خود می‌رسانند. وی افزود: برخی از این پلتفرم‌ها در تهران مستقر بودند، اما به‌دلیل دسترسی روستاها به اینترنت به شهرستان‌ها منتقل شده‌اند و حتی در حوزۀ متخصصان نیز مهاجرت معکوس رخ داده تا بهتر بتوانند با روستاییان ارتباط بگیرند و محصولات آنها را عرضه کنند.
به اعتقاد این کارشناس، امروز دیگر اینترنت هر روز بیشتر و بیشتر در کسب‌و‌کارها تنیده می‌شود و مرزها را شکسته و اکنون تولیدکننده به‌راحتی می‌تواند کالای خود را با یک واسطه که همان پلتفرم‌ها هستند به‌دست مصرف‌کنندۀ نهایی برساند و برخلاف قبل که به علت وجود چندین واسطه و دلال امکان دستیابی به سود نبود، به سود قابل‌توجهی از فروش محصول خود دست یابند.
به‌گفتۀ عادل طالبی بزرگترین مزیت اینترنت این است که دسترسی ما را به بازارهای جهانی تسهیل کرد و یک روستایی باید بتواند محصولات خود را فراتر از مرزهای کشور نیز به فروش برساند تا بتوان تولید ناخالص ملی کشور را افزایش داد. به باور این کارشناس، روستاییان ما می‌توانند با اتصال به بازارهای جهانی محصولات و کسب‌و‌کارهای خانگی و صنایع دستی خود را بفروشند و حتی در زمینۀ گردشگری حرفی برای گفتن داشته باشند. بنابراین باید گفت با اینکه ما به شبکۀ ملی اطلاعات نیاز داریم، از سوی دیگر، باید برای تعامل با جهان تحریم‌ها نیز برداشته شوند. طالبی در ادامه گفت: اکنون اقتصاد دنیا به‌سمت دیجیتالی شدن می‌رود و این فضای دیجیتالی است که بر اقتصاد کشورها تأثیر گذاشته است و نقش مهمی دارد. ازاینرو، امیدواریم با ایجاد دسترسی در تمام نقاط کشور، زمینۀ فعالیت در جهان را برای روستاییان نیز فراهم کنیم تا بتوانیم اقتصاد روستاها را توسعه داده و به‌دنبال آن تولید ناخالص ملی‌مان را افزایش دهیم.
• نبود برق و جاده از موانع اصلی هستند
جهانگیر آقازاده عضو هیئت‌مدیرۀ شرکت‌های فناپ‌تلکام معتقد است که مشکل پوشش اینترنت روستاهای صعب‌العبور و دورافتاده یک موضوع کاملاً سیستمی و چندوجهی است.
آقازاده گفت: راه‌اندازی اینترنت در مناطق دورافتادۀ روستایی به‌ویژه مناطق کوهستانی فقط با راه‌اندازی یک یا چند دکل مخابراتی امکان‌پذیر نیست و این مهم به تأمین پهنای باند، زیرساخت فیبر نوری زمینی یا مخابراتی، و در صورت نبود آن دو، به پهنای باند ماهواره‌ای نیاز دارد. وی افزود: در بسیاری از مناطقِ کمتر برخوردار جهان، پوشش مناطق خیلی دورافتاده از طریق ماهواره انجام می‌پذیرد، ولی پهنای باند ماهواره‌ای از اینترنت زمینی کندتر و بسیار گران است، و از سوی دیگر، مشکلات پایش امنیتی نیز وجود دارد. ازاینرو، استفاده از ماهواره در حال حاضر توصیه نمی‌شود و باید منتظر راه‌اندازی ماهوارۀ ملی مخابراتی ایران بود. این کارشناس، کشیدن فیبر نوری برای سیگنال‌رسانی روستایی در مناطق کمتر برخوردار و صعب‌العبور را نیز پرهزینه و در مواردی تقریباً غیرممکن دانست و گفت: هرچند با آمایش دقیق شبکه‌های فیبر سراسری بنوان تعدادی از روستاهای دورافتاده را در نزدیکی این خطوط شناسایی و با برقراری خطوط فرعی و با هزینۀ متناسب، این مناطق را به شبکه ملی اطلاعات متصل کرد.
به‌گفتۀ آقازاده در بسیاری از مناطقی که تاکنون امکان دسترسی به اینترنت مهیا نشده است مشکل دید رادیویی نیز وجود دارد، به همین جهت، استفاده از خطوط اتصال رادیویی نیز برای اکثر مناطق کوهستانی امکان‌پذیر نیست. با وجود این، با آمایش دقیق سرزمینی ممکن است بخش دیگری از مناطق صعب‌العبور موجود را با سیگنال‌رسانی رادیویی از شبکۀ ارتباطی بهره‌مند کرد.
به باور این کارشناس، نکتۀ مهم دیگر درخصوص روستاهای صعب‌العبور نداشتن برق یا جاده در برخی از این مناطق است. بدون برق و جاده تأمین اینترنت ممکن نیست به همین دلیل بهتر است دولت این دو مشکل را به‌صورت سیستمی برای این مناطق حل کند. وی به راه‌حل‌ها برای رسیدن اینترنت به روستاها نیز اشاره کرد و گفت: اگر روستاها دارای برق باشند می‌توان با هزینۀ معقولی فیبرنوری را از میان کابل برق انتقال داد و مشکل عمدۀ اتصال روستاها به شبکه ارتباطی را حل کرد. آقازاده راه‌حل دیگر را استفاده از فرستنده‌های دیجیتالی تلویزیون در شرایط خاص و نبود راه‌حل‌های دیگر عنوان کرد و گفت: می‌توان از طریق این فرستنده‌ها یک پهنای باند حداقلی را به‌صورت یک سویه (برای دانلود) به روستاها فرستاد و مسیر برگشت آن را از تلفن استفاده کرد. البته این روش نیاز به طراحی و تجهیزات خاص و هماهنگی بین بخشی دارد و در صورت اجرایی شدن باعث افزایش نسبی کیفیت دیتای شبکۀ روستایی خواهد شد.
آقازاده درباره نقش بخش خصوصی در رساندن اینترنت به روستاها نیز اعتقاد دارد طبق طرح USO (خدمات عمومی اجباری ارتباطات و فناوری اطلاعات) همۀ اپراتورها موظفند 3 درصد از درآمد ناخالص خود را به‌صورت مستقل یا به‌واسطۀ دیگر اپراتورها برای تأمین شبکۀ مناطق محروم هزینه کنند. بنابراین وزارت ارتباطات می‌تواند اپراتورها را به فعالیت در مناطق کمتر برخوردار با ایجاد ضریب برای اجرای پروژ‌ه‌های USO در این مناطق تشویق کند. به اعتقاد این کارشناس، مشوق‌های دیگری مانند لحاظ نکردن سهم از درآمد درخصوص درآمدهای احتمالی از این مناطق و رایگان کردن هزینۀ فرکانس و حتی پهنای باند و اجارۀ خطوط مخابراتی از مواردی هستند که می‌توانند اپراتورها و بخش خصوصی را تشویق به فعال‌تر شدن برای محرومیت زدایی
در این مناطق کنند.
• حرکت به‌سمت اقتصاد دیجیتالی
اما اینترنت پرسرعت چه نقشی در توسعۀ اقتصاد روستاها دارد؟ خسرو سلجوقی عضو هیئت‌عامل سابق سازمان فناوری اطلاعات کشور معتقد است دسترسی به 60 هزار روستا به علت پراکندگی و اندک بودن تعداد خانوار و جمعیت آن، امکان ایجاد مراکز آموزشی فنی‌وحرفه‌ای به‌خصوص در بخش کشاورزی و دامداری بسیار پرهزینه و شاید غیراقتصادی است. بنابراین با راه‌اندازی اینترنت و نرم‌افزارهای مختلف آموزشی می‌توان این کمبود را به‌سرعت جبران کرد.
سلجوقی گفت: بعد از آموزش، موضوع مدیریت بهینۀ مزارع و... اهمیت دارد. پس مشاورۀ برخط برای روستاییان و همچنین دسترسی به بازارهای چهارگانۀ اقتصادی و همین‌طور دسترسی به خدمات بهداشتی و درمانی و... امروزه با اینترنت ممکن است. از سوی دیگر، اینترنت همانند شهرها، فضای لازم برای کارآفرینان روستایی را فراهم کرده است و برای کارجویان روستایی نیز حداقل‌های لازم را برای آموزش مهارت‌ها تأمین می‌کند.
این کارشناس افزود: با توجه به مشکلات آب‌و‌هوایی و اقلیمی و محیط‌‌زیستی کشور، اقتصاد دیجیتالی و تولید ناخالص ملی و اقتدار غذایی کشور در روستا برعهدۀ 20 درصد جمعیت کشور است، بنابراین باید از طریق مدیریت بهینۀ منابع در اندازه‌های بزرگ تصمیم‌گیری و در روستاها و زمین‌های خرد اجرایی کرد.
به‌گفتۀ وی با رفتن اینترنت پرسرعت به روستاها می‌توان با استفاده از فناوری زنجیره بلوکی «BLOCK CHAIN» و اینترنت اشیا و اطلاعات جغرافیایی «GIS » و تشخیص موقعیت «GPS» و... بهره‌وری از اراضی خرد را با توجه به عدم امکان تجمیع اراضی و با استفاده از منابع موجود اقتصادی کرد. سلجوقی معتقد است باید به‌موازات ایجاد دسترسی به پهنای باند مناسب و ایجاد زیرساخت درخصوص تولید محتوا و ارائۀ خدمات نیز برنامه‌ریزی شود و استفادۀ بهینه از این زیرساخت منوط به تولید محتوا و نرم‌افزارهایی کاربردی و خدمات برخط و غیربرخط برای جامعۀ روستایی است. مشاور سابق وزارت ارتباطات در ادامه گفت: امیدوارم هرچه سریع‌تر موضوع دسترسی تمام نقاط روستایی به اینترنت پایان یابد و برای بهبود کیفیت و افزایش پهنای باند برنامه‌ریزی کنیم، چراکه کندی اینترنت در نگهداشت کاربران در فضای مجازی اثر سوء دارد. بنابراین، ضروری است که برای بهینه‌سازی و بهبود پهنای باند سرمایه‌گذاری‌های لازم صورت گیرد.
منبع: روزنامه ایران